Een geschiedenis van het Pius X-College in vogelvlucht

Eindelijk een dagschool voor jongens (de jaren 40)

In 1946 waren er 70 handtekeningen van ouders nodig om in Bladel te kunnen starten met een MULO (Meer Uitgebreid Lager Onderwijs). Deze dagschool voor jongens ging de avondschool uit 1934 vervangen. Die opleiding was opgezet door schoolhoofden van lagere scholen in De Kempen om jongens die elders verder gingen leren een goede basis mee te geven. Dat bijspijkeren gebeurde onder andere in het gebouw van de Openbare School en later in het parochiehuis aan de Sniederslaan.

In de katholieke traditie (de jaren 50)

Pas in 1954 werd er een vierde leerkracht aangesteld. Het aantal leerlingen groeide en daarom startte het schooljaar 1955-1956 in een nieuw schoolgebouw aan de Christinelaan. Dat werd gebouwd voor (omgerekend) € 75.000,-- en geopend door monseigneur Bekkers. In de verzuilde traditie en wellicht onder invloed van het schoolbestuur met de pastoor nog lang als voorzitter, koos men de naam van de in dat jaar heilig verklaarde paus Pius X. Deze idealistische paus had zich rond de eeuwwisseling ingezet voor de onderwijskansen voor arme kinderen en was daardoor bij katholieken erg gezien.

In de Kempische schooltraditie paste, en past ook nu nog, een serieuze aanpak van het onderwijsgebeuren. Tussen 1958 en 1982 was er daarom “de LoVo-proefklas” (Lager onderwijs–Voortgezet onderwijs). De kinderen kregen 20 woensdagmiddagen extra lessen om hen voor te bereiden op de overstap naar het voortgezet onderwijs en ook te selecteren als bij de latere CITO.

Mammoetwet, onderwijs voor iedereen (de jaren 60)

Het aantal leerlingen liep tussen 1955 en 1968 op van 111 naar 286. Door de katholieke babyboom werd het ‘stenen’ gebouw aan de Christinelaan al snel te klein. In 1963 kwam de eerste uitbreiding en daarna verschenen er noodlokalen op de speelplaats en later ook op het Julianaplein. Met de komst van de nieuwe MULO in Eersel in 1967 was er even angst voor minder leerlingen maar dat werd pragmatisch opgelost door ook meisjes toe te laten!

In 1968 startte de Mammoetwet met de mavo, de nieuwe brugklas, studielessen, decanen, het School Examen (SE) en het Centrale Eindexamen (CE). In dat jaar werd ook afscheid genomen van directeur de Wit. Sinds 1946 was deze harde werker een onverzettelijk boegbeeld geweest van de onderwijsemancipatie van de jeugd in De Kempen. Zijn opvolger, meester Jan Rijken, ging in zijn voetstappen verder.

De bovenbouw havo/vwo naar de dependance (de jaren 70)

Problemen met de huisvesting blijken een rode draad in de historie van het Pius X-College. Mede daardoor werd er rond 1970 al gespeculeerd over nieuwbouw aan de Bredasebaan, over een fusie met mavo Rietbeek in Reusel en zelfs over een bestuurlijk opgaan in de grote onderwijskoepel OMO (Ons Middelbaar Onderwijs). Maar voorlopig, vooral door de tegenstand van het personeel, bleef het Pius X als éénpitter een zelfstandige mavo/havo-school. Sinds 1974 werden er aan de Genestetlaan een hele serie noodlokalen gebouwd die twintig jaar lang het knusse maar toch primitieve thuis zouden zijn voor leerlingen en personeel van de bovenbouw.

Het schooljaar 1975-1976 startte met 539 leerlingen en 30 leraren, waarvan 8 nieuwe, en ook met als nieuwe directeur de heer Cees Cornelissen, oud-docent van het Rythoviuscollege in Eersel. Voor een eigen vwo-afdeling was nog geen toestemming, die kwam in 1979.

Onrustig in een te krap jasje (de jaren 80)

Oudere vwo-leerlingen fietsten naar Eersel en docenten pendelden in die jaren op en neer tussen de onderbouw aan de Christinelaan en de dependance bij de sporthal.
Daar kwam in 1982 de laatste uitbreiding. Voorlopig kwam er geen fusie met Rietbeek en was er meer aandacht voor de uitbouw van de vwo-afdeling.
Na die jaren van onstuimige groei verlangden de schoolleiding en het personeel naar rust. Maar door de HOS-nota met de verlaging van de salarissen, het aantreden van de Ouderraad (OR) en de Medezeggenschapsraad (MR) en de daling van het aantal leerlingen van 1350 in 1984 naar 1135 in 1988, kregen zij die rust niet.

Wel zag men in deze periode bij medewerkers en leerlingen een ontembare energie vrijkomen. Toneelstukken als ‘Scrooge’ en musicals als ‘Boem’ zijn daar voorbeelden van. Ook de viering van het 40-jarig bestaan van de school in 1986 rond het thema ‘Back to the fifties’ zorgde voor een magnifiek Pius X-gevoel. In 1988 werd Toon Voorbraak de nieuwe rector van de school en werd er op feestelijke wijze afscheid genomen van de bedachtzame meester Jan Rijken en de altijd positieve mensenmens Cees Cornelissen.

Een grote school in een nieuw schoolgebouw (de jaren 90)

Eindelijk, in 1993 konden de eerste lessen in het nieuwe schoolgebouw aan de Tuinstraat gegeven worden. Architect Sturm en de bouwfirma Ekonorm BV hadden daar in samenwerking met het bouwteam van Pius X in anderhalf jaar voor gezorgd. De dependance was toen net letterlijk, toepasselijk en mysterieus, in vlammen opgegaan. De samenvoeging met Rietbeek dat nauwelijks voldoende leerlingen had werd in 1992 een feit. Daardoor was het nieuwe schoolgebouw eigenlijk meteen te klein. Omdat de gespreide behuizing van Kempenlant niet meer aan de eisen van de tijd voldeed en door de ontwikkelingen binnen het vmbo lag ook een gebouwelijke samenvoeging van Kempenlant en Pius X voor de hand. Dat gebeurde in 1998.

In 1991 werd op en rond de school een Kempenfestival georganiseerd om geld in te zamelen voor ‘extra zaken voor school en onderwijs’. Door de samenwerking van personeel en leerlingen werd dat, ook wat de opbrengst betreft, een succes. In de boeken wordt verder de opvoering van de musical Anatevka in 1995 genoemd. Veel leerlingen deden ook mee aan uitwisselingen (Altenburg, Clusone) en daarmee werd de basis gelegd voor de internationalisering.

Typisch Pius X (de jaren 00)

In het jaar 2000 was er voor Bladel en omstreken dus één school voor middelbaar onderwijs. Ongeveer 2250 leerlingen meldden zich daar dagelijks, 1250 voor het vmbo, met inbegrip van het Juniorcollege, en voor havo/vwo ongeveer 1000 jongeren. De praktijkschool (PrO) met 150 leerlingen maakte nog gebruik van de lokalen aan de Burgemeester Goossensstraat. In 2009 viel het besluit om voor hen bij de hoofdlocatie een eigen onderkomen te bouwen, een veilige leeromgeving met moderne ruimten voor een beroepsgerichte opleiding. Het onderwijsleerproces kreeg in deze jaren impulsen door de Tweede Fase, het werken in kernteams, door Vensters voor Verantwoording, het Open Leercentrum, door de Maatschappelijke Stage, het Tweetalig Onderwijs, het ‘open’ Juniorcollege en door de verdergaande Internationalisering.

Een topper werd het Open Pius Podium dat vanaf 2006 muzikale talenten in de dop gelegenheid gaf de plankenkoorts te overwinnen. In dat jaar zwierven leerlingen en medewerkers ook een week lang uit bij het schoolfeest ter gelegenheid van het 60-jarig bestaan. Pius X-TV is sinds 2008 in de lucht en iedere week brengen leerlingen daarmee het belangrijkste schoolnieuws.

Ook nu nog volop uitdagingen (de jaren 10)

Toon Voorbraak werd in 2012 uitgezwaaid en Jos Bosch, tot dan sectordirecteur van het vmbo, werd rector/bestuurder. Hij bleef dat tot 2019. Toen nam Maarten de Veth zijn taak over. In 2015 telde de school ruim 2200 leerlingen en 300 medewerkers waarvan bijna 200 leraren. In augustus 2013 werd de nieuwe Praktijkschool geopend en in oktober 2014 de nabijgelegen sporthal X-Sport. Deze is gebouwd in samenwerking met de gemeente Bladel en biedt enorme mogelijkheden. Voor het leerproces kwamen er vernieuwingen als de ‘Schakelklas’, ‘X-studeer’ voor studie op school, de DEMO, het PrO-restaurant, ‘Pius X de Boer op’ en ‘MindYourbizniz’ voor meer regionale samenwerking met Brainport.

Een eigentijdse uitdaging kwam er verder met de vraag hoe de al maar uitdijende en schijnbaar onbeperkte mogelijkheden van het digitale onderwijs (wanneer gaan de schoolboeken verdwijnen?) goed in het onderwijs ingepast konden worden. Met de start van de Wereldklas in 2016 werd de blik op de buitenwereld aanzienlijk verbreed. De coronacrisis van het jaar 2020 zorgde op tal van terreinen voor een stroomversnelling, in ieder geval voor een versnelde overstap naar digitaal onderwijs.